Hơn 2 năm kể từ năm 2020, thời điểm “mùa hè DeFi” bùng nổ, đã có rất nhiều dự án DeFi cực kì thành công như Uniswap, AAVE, Yearn Finance, DAO Maker… và đỉnh điểm cho sự thành công đó là Total Value Lock (TVL) của các dự án DeFi đã đạt ATH với hơn 250 tỷ đô la trong năm 2021. Tuy nhiên, mô hình này đã gặp những khó khăn về khả năng mở rộng, bảo mật, tập trung, thanh khoản và khả năng tiếp cận thông tin…
Do đó, việc phát triển 1 xu hướng DeFi cải thiện những điều này và làm cho trải nghiệm người dùng tốt hơn hiện đang được nhiều người kỳ vọng và nó được gọi là DeFi 2.0.
Vậy DeFi 2.0 là gì? Tầm quan trọng của DeFi 2.0 như thế nào? Liệu đây có phải là tương lai của tài chính phi tập trung hay không? Chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết của BTA Hub nhé!
DeFi 1.0 – Những phát triển ban đầu
DeFi (Tài chính phi tập trung) là 1 hình thức tài chính dựa trên blockchain và nó khác với các dịch vụ tài chính truyền thống ở chỗ DeFi không yêu cầu bất kỳ trung gian nào để thực hiện giao dịch. Công nghệ blockchain trong DeFi loại bỏ các ngân hàng và các trung gian khác, bao gồm các nhà môi giới, sàn giao dịch,…
Những dự án tiên phong đầu tiên trong DeFi có thể kể đến 1 số dự án nổi bật như Aave, Compound, MakerDAO và Uniswap… Những dự án đầu tiên này đã đặt nền móng cho sự phát triển mạnh mẽ của DeFi.
Aave and Compound cung cấp các tính năng vay và cho vay phi tập trung, cho phép tạo ra lợi nhuận trên chuỗi cho các khoản tiền gửi. Trong năm 2021 thì TVL của Aave và Compund đã đạt mức ATH lần lượt là hơn 19 tỷ đô la Mỹ và hơn 12 tỷ đô la Mỹ.
TVL của Aave hiện tại là 6.38 tỷ đô la Mỹ
TVL của Compound hiện tại là 2.86 tỷ đô la Mỹ
MakerDAO cung cấp một stablecoin phi tập trung cho các dự án trong hệ sinh thái sử dụng trong các giao dịch, cung cấp sự tin tưởng cho các nhà đầu tư chống lại sự biến động của tiền điện tử. Đỉnh điểm cho sự phát triển của MakerDAO là trong năm 2021 TVL của dự án đạt mức ATH hơn 19 tỷ đô la Mỹ.
TVL hiện tại của MakerDAO là 8.46 tỷ đô la Mỹ
Uniswap cung cấp một sàn giao dịch phi tập trung, nơi các nhà giao dịch có thể swap các token mà không cần phải điền các tài liệu KYC và AML rườm rà…
TVL hiện tại của Uniswap là 6.13 tỷ đô la, trước đó năm 2021 TVL đạt mức ATH hơn 10 tỷ đô la
DeFi 2.0 là gì?
DeFi 2.0 là một cụm từ trong thế giới blockchain đề cập đến một tập hợp các dự án DeFi được xây dựng dựa trên những đột phá của DeFi trước đó (hay thường gọi là DeFi 1.0) như yield farming, lending… nhằm nâng cấp và khắc phục các điểm hạn chế của DeFi 1.0.
DeFi 2.0 tập trung vào việc cải thiện các vấn đề tồn động của DeFi 1.0 như thanh khoản, khả năng mở rộng, quản trị và bảo mật…
Những hạn chế của DeFi 1.0
Trước khi đi sâu hơn vào DeFi 2.0, chúng ta hãy điểm qua những điểm hạn chế của DeFi 1.0 là:
- Khả năng mở rộng – Scalability: chi phí cho 1 giao dịch đắt đỏ; tốc độ giao dịch chậm dẫn đến thời gian chờ lâu gây ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm người dùng. Như chúng ta có thể thấy hình bên dưới hiện tại TVL của các dApps trên Ethereum vẫn chiếm 1 con số rất lớn gần 65%, hầu hết các giải pháp DeFi được xây dựng trên chuỗi khối Ethereum và do số lượng người dùng khổng lồ trên mạng, có sự chậm trễ đáng kể và chi phí giao dịch tăng vọt là điều dễ hiểu.
- Thanh khoản – Liquidity: Thanh khoản được xem là dòng máu của bất cứ thị trường giao dịch nào, và với DeFi lượng thanh khoản nhìn chung còn thấp và chưa được tận dụng tốt.
- Sự tập trung – Centralization: Hiện tại, nhiều dự án quyền lực vẫn thuộc về một bộ phận nhỏ thường là đội dev hoặc các cá mập lớn.
- Tính bảo mật – Security: Nhiều người dùng không quản lý hoặc không hiểu những rủi ro tiềm ẩn trong DeFi. Họ stake hàng triệu đô la vào các hợp đồng thông minh mà không hoàn toàn biết là nó có an toàn hay không. Trong năm vừa qua, chúng ta đã thấy những vụ hack liên tiếp từ các nền tảng lớn cho đến nhỏ gây thiệt hại hàng trăm triệu đô la. Vì vậy, tính bảo mật của các dự án vẫn chưa được coi trọng nhiều.
- Oracle Attack: DeFi phụ thuộc rất nhiều vào Oracle để lấy các thông tin bên ngoài, tuy nhiên nhiều dự án không tích hợp hoặc chọn các bên không đủ tốt. Kết quả là dự án phải chịu nhiều thiệt hại từ các vụ tấn công điển hình là flash loan.
- Hiệu quả sử dụng vốn – Capital Efficiency: Hiện tại, có một lượng lớn tài sản bị lock trong các giao thức và vẫn chưa được tận dụng, điều này mở ra nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai cho DeFi.
Tại sao DeFi 2.0 lại quan trọng?
Ngay cả đối với những người dùng tiền điện tử có kinh nghiệm, DeFi vẫn là điều gì rất khó hiểu. Tuy nhiên, mục đích của DeFi là giảm bớt các rào cản gia nhập và tạo ra các cơ hội kiếm tiền mới cho những người nắm giữ tiền điện tử. Những người dùng có thể không nhận được khoản vay với một ngân hàng truyền thống tuy nhiên họ có thể thực hiện điều này với DeFi.
DeFi 2.0 quan trọng vì nó có thể dân chủ hóa tài chính mà không gây ra rủi ro. DeFi 2.0 đang cố gắng giải quyết các vấn đề đã đề cập trong phần trước và cải thiện trải nghiệm của người dùng. Nếu DeFi 2.0 có thể làm tốt điều này và cung cấp các ưu đãi tốt hơn, thì tất cả người dùng trong thị trường tiền điện tử đều được hưởng lợi.
Một điểm rủi ro thường nhắc đến trong các nền tảng DeFi 1.0 đó là DeFi 1.0 không để cá nhân nào chịu trách nhiệm về các vi phạm bảo mật, vì vậy có rất ít cơ hội để theo dõi kẻ đã đánh cắp và lấy lại số tiền đã mất. Một số lỗ hổng trong các hợp đồng được phát triển trước đây đã khiến người sở hữu phải trả giá hàng triệu đô la Mỹ và DeFi 2.0 là một sự cải tiến được chờ đợi để cải thiện những lỗ hổng đó.
Ưu điểm của DeFi 2.0
Bảo hiểm cho các Hợp đồng thông minh
Trong khi DeFi hoạt động trên cơ sở hạ tầng mã nguồn mở và minh bạch, việc tiến hành thẩm định và phân tích rủi ro của các giao thức có thể khó khăn đối với những người mới. DeFi 2.0 giảm thiểu sự khó khăn đó bằng cách cung cấp bảo hiểm trên các hợp đồng thông minh cho người dùng. Trong quá khứ, khi người dùng staking token LP của họ trong một yield farming thì lợi nhuận trước đó sẽ chịu rủi ro vì họ có thể mất tất cả tiền của mình nếu các hợp đồng thông minh bị xâm phạm.
Nhiều người rất thích stake token LP trong một hợp đồng thông minh nhưng lo lắng rằng hợp đồng có thể bị xâm phạm. Với DeFi 2.0, một dự án bảo hiểm có thể cung cấp bảo đảm cho một khoản đặt cọc với yield farm kèm một khoản phí. Mặc dù cải thiện mức độ rủi ro, nhưng chi tiết tổng thể của các nền tảng bảo hiểm này không hoàn hảo và phụ thuộc nhiều vào hợp đồng thông minh cụ thể.
Các khoản vay tự trả
Thông thường, người dùng đi vay phải chịu rủi ro thanh lý và lãi suất cao khi hoàn trả. DeFi 2.0 giúp vượt qua những cạm bẫy này bằng cách cung cấp các khoản vay tự trả. Trong cơ cấu cho vay tự trả, người cho vay có thể sử dụng tiền lãi thu được từ tài sản thế chấp đã ký gửi để thanh toán khoản vay theo thời gian.
Sau khi người cho vay đã kiếm được tổng số tiền cho vay cộng với phí bảo hiểm, tài sản thế chấp đã ký gửi sẽ được trả lại cho người vay. Cũng không có rủi ro thanh lý với các khoản vay tự trả. Nếu mã thông báo tài sản thế chấp giảm giá, thì thời gian cần thiết để thanh toán khoản vay sẽ được kéo dài tương ứng.
Bảo hiểm cho tổn thất vĩnh viễn
Thông thường, đối với những người dùng đầu tư vào các nhóm thanh khoản và tham gia vào khai thác thanh khoản, bất kỳ thay đổi nào trong tỷ lệ giá của hai token bị khóa đều có thể dẫn đến tổn thất cho người dùng.
Hiện tượng này được gọi là impermanent loss (mất mát vô thường) và nó là một trong những đặc điểm đáng buồn nhất của tài chính phi tập trung.
Các dự án DeFi 2.0 đang giới thiệu các biện pháp mới để giảm thiểu rủi ro này. Một số giao thức sử dụng số tiền thu được từ phí để bảo đảm người dùng chống lại tổn thất đó. Họ cũng có thể mint token mới để bù lỗ. Tất cả các chính sách này làm cho DeFi trở thành một lựa chọn an toàn hơn cho các nhà đầu tư tiền điện tử.
Những rủi ro của DeFi 2.0
Mặc dù có những cải tiến đáng kể, nhưng DeFi 2.0 vẫn có một số rủi ro có thể kể đến đó là:
Sự tấn công đến từ tin tặc
Chúng ta không thể hoàn toàn chắc chắn rằng các hợp đồng thông minh mà mình đang tương tác sẽ không bị tấn công từ các tin tặc. Kiểm toán chưa bao giờ là chắc chắn để đảm bảo tính bảo mật và an toàn của hợp đồng thông minh. Do đó, điều quan trọng nhất là chúng ta phải có những nghiên cứu để đánh giá các dự án trước khi tham gia vào các dự án DeFi.
Sự biến động của thị trường
Tài chính phi tập trung chỉ có thể xảy ra với tiền điện tử, nhiều loại tiền điện tử trong số đó rất dễ bay hơi. Khi giá cả biến động dữ dội, các nhà đầu tư phải đối mặt với hậu quả. Một số giao thức giảm thiểu rủi ro này bằng cách cung cấp cho người dùng stablecoin để sử dụng cho các giao dịch. Tương tự, sự biến động vốn có của thị trường tiền điện tử sẽ luôn là một yếu tố ảnh hưởng đến tài chính phi tập trung.
Những quy định được thắt chặt
Khi các chính phủ và cơ quan quản lý ngày càng quan tâm đến DeFi, các dự án và nền tảng có thể cần điều chỉnh các quy tắc và dịch vụ để phù hợp với các tiêu chuẩn ngành. Mặc dù nó có thể giúp mang lại sự ổn định và bảo mật cao hơn, nhưng nó cũng thay đổi mức độ hỗ trợ và ảnh hưởng đến sự phân quyền.
Tổng kết:
DeFi 2.0 được xem là sự cải tiến của DeFi 1.0, tuy nhiên liệu DeFi 2.0 có thực sự tốt hơn DeFi 1.0 hay không, thì chúng ta cần thời gian để trả lời. Hi vọng qua bài viết của mình, sẽ giúp cho mọi người có thêm góc nhìn về DeFi 2.0 và có thêm những thông tin bổ ích trong quá trình đầu tư của mình và đừng quên tiếp tục theo dõi các bài viết tiếp theo của BTA Hub nhé!
