Trong lịch sử, kể từ khi kết thúc thế chiến thứ 2, sự thống trị hoàn toàn của đồng USD đã được đảm bảo hệ thống Bretton Woods và sau đó là hệ thống Petro-Dollar và là đồng tiền có tỷ lệ dự trữ lớn nhất trong dự trữ của các nước. Nhưng vị thế này dần bị xói mòn khi các NHTW các nước đang gia tăng tích trữ vàng làm tài sản để đa dạng hoá khỏi đồng đô la Mỹ trước các thách thức về thuế quan gần đây hay trước đó là sự phong toả tài sản của NHTW Nga hay các công ty có sở hữu của người Nga. Đồng thời hệ thống đồng tiền số của các NHTW cũng đang xây dựng một hệ thống mới với CBDCs và hình thành “petro-yuan” dựa trên đồng tiền số. Tuy nhiên, việc stable coin rất phổ biến trong giao dịch tiền số hay dần dần là thương mại xuyên biên giới và được bảo chứng bởi tài sản bằng đồng USD có thể là một yếu tố hỗ trợ cho đồng USD trong dài hạn.
Liệu đồng đô la Mỹ có bị đánh mất sự thống trị của mình trong thời gian tới?
Dựa theo các tiêu chí đánh giá, USD vẫn giữ vai trò chủ đạo trên thế giới dù xu hướng suy yếu đã xuất hiện. Trong 6 chỉ số theo dõi, có tới 5 mục cho thấy sự suy giảm nhưng tất cả vẫn thể hiện sự áp đảo của đồng bạc xanh.
Tỷ lệ USD trong dự trữ toàn cầu giảm từ 71% xuống còn khoảng 56% do euro và nhân dân tệ nổi lên, nhưng 56% vẫn là con số cao nhất, chưa có đồng nào thay thế được. Về vai trò thanh toán quốc tế, tỷ trọng giao dịch bằng USD tiếp tục tăng, nhờ Mỹ tăng trưởng tốt hơn châu Âu. Doanh nghiệp quốc tế vẫn chọn USD để phát hành chứng khoán nợ, giữ tỷ trọng lớn nhất thế giới suốt nhiều năm, đồng thời, cổ phiếu các công ty lớn vẫn ưa thích niêm yết trên các sàn tài chính Mỹ như Nasdaq, Dow Jones, S&P, khẳng định uy lực của USD và thị trường tài chính Mỹ.
Hình 1: Các yếu tố quan sát vị thế của đồng đô la Mỹ
Vàng gần đây nổi lên là một loại tài sản tích trữ của các NHTW để đa dạng hoá khỏi đồng USD với tỷ trọng dự trữ hiện đã vượt trái phiếu chính phủ Mỹ vào năm 2025. 3 năm gần nhất chứng kiến lực mua ròng lên tới hơn 1000 tấn vàng/năm của các NHTW và dự kiến năm 2025 cũng không ngoại lệ khiến cho vị thế đồng tiền dự trữ của USD chịu nhiều thách thức mới.
Các loại hình tài sản mới nổi cũng có thể đe doạ sự thống trị của đồng đô la Mỹ
Các đồng tiền kỹ thuật số của các NHTW (CBDC) của Bahamas, Jamaica và Nigeria đã chính thức đi vào hoạt động hay như e-CNY của Trung Quốc hay đã được thử nghiệm rộng rãi với giá trị giao dịch lên tới 280 tỷ USD đến nay. Các CBDC trong tương lai giúp việc thanh toán xuyên biên giới tức thì và giám sát được hoạt động rửa tiền dễ dàng hơn.
Mối đe dọa thực sự là Dự án mBridge quốc tế. Đây là một nền tảng đa CBDC, được điều phối bởi Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) và một số ngân hàng trung ương, sử dụng Công nghệ Sổ cái Phân tán (DLT). Mục đích rõ ràng của nó là cho phép thanh toán xuyên biên giới tức thì, chi phí thấp, ngang hàng mà không bao giờ giao tiếp với đồng đô la Mỹ hoặc mạng lưới SWIFT. Dự án được thành lập bởi các ngân hàng trung ương của Trung Quốc, Hồng Kông, Thái Lan và UAE. Vào năm 2024, Ả Rập Xê Út đã chính thức tham gia với tư cách là một thành viên đầy đủ. Khi nhà nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới (Trung Quốc) và hai trong số các nhà xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới (Ả Rập Xê Út, UAE) tham gia cùng một nền tảng thanh toán phi đô la, họ đang đặt nền móng kỹ thuật cho một hệ thống petro-yuan kỹ thuật số. Đây là nền tảng có thể, và sẽ, được sử dụng để thực hiện các giao dịch LNG hay dầu thô thanh toán bằng đồng nhân dân tệ và vượt qua toàn bộ kiến trúc tài chính do Hoa Kỳ thống trị.
Tuy nhiên, stablecoin là chìa khoá giúp đồng đô la Mỹ vẫn sẽ tiếp tục duy trì vị thế thống trị của mình
Hoa Kỳ đã khi thông qua GENIUS Act, buộc các đồng tiền stable coin phải được đảm bảo 1:1 với tiền mặt (USD), Trái phiếu chính phủ Mỹ hoặc là hợp đồng repo Tín phiếu kho bạc. Thông qua đó nhu cầu của đồng đô la vẫn sẽ tiếp tục duy trì thế lớn nhất trong loại hình tài sản mới nổi này.
Mặc dù, trong khi các quốc gia BRICS đang cố gắng xây dựng một hệ thống mới, do nhà nước kiểm soát để vượt qua đồng đô la, khu vực tư nhân đã xây dựng xong một đường ray thanh toán 24/7, tức thì, toàn cầu và hiệu quả cao mà ở đây chủ yếu neo theo đồng đô la Mỹ.
Như vậy, vị thế đồng đô la Mỹ vẫn mang tính độc tôn nhưng phải đối mặt với nhiều thách thức từ cả bên trong lẫn bên ngoài như hệ thống tài chính song song, phi đô la lẫn lo ngại tỷ lệ nợ công tăng liên tục của Mỹ. Thách thức cũng đến từ nhiều loại tài sản thay thế khác như Vàng – một loại tài sản lưu trữ giá trị hay tiền điện tử với dự án mBrige – kẻ thách thức công nghệ nhưng Stable coin có thể là bước đi dẫn dầu của Mỹ trên thị trường điện tử khiến cho đồng đô la Mỹ vẫn duy trì được vị thế thông qua các loại hình tài sản mới.
Phân tích thị trường được cung cấp bởi Hà Trịnh, Nhà chiến lược thị trường tài chính tại Exness.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm
Các ý kiến được nêu trên của Blogtienao không phải là lời khuyên đầu tư. Trước khi thực hiện bất kỳ khoản đầu tư rủi ro cao nào vào tiền điện tử hoặc tài sản kỹ thuật số, các nhà đầu tư nên tiến hành nghiên cứu sâu rộng. Xin lưu ý rằng bất kỳ chuyển khoản và giao dịch nào hoàn toàn do bạn tự chịu rủi ro và chúng tôi sẽ không có trách nhiệm nào đối với mọi tổn thất bạn có thể gặp phải. Chúng tôi không phải là cố vấn tài chính. Xin lưu ý rằng đây chỉ là một bài viết mang tính chất tiếp thị. Mong quý độc giả sẽ tiếp tục ủng hộ Blogtienao. Trân trọng!
