Những cú lừa tỉ đô trong thế giới tiền mã hóa
Thị trường tiền mã hóa từng chứng kiến hàng loạt vụ rug pull (ôm tiền bỏ trốn) khiến nhà đầu tư mất trắng.
Rug pull thường diễn ra khi đội ngũ phát triển huy động vốn bằng cách bán token, sau đó bất ngờ biến mất, rút sạch thanh khoản.
Một số vụ gây chấn động gồm OneCoin (2014–2017), được quảng bá như “Bitcoin tương lai” nhưng thực chất không có blockchain, đã chiếm đoạt hơn 4 tỉ USD từ hàng triệu người.
Người sáng lập Ruja Ignatova – “Nữ hoàng tiền ảo” – đến nay vẫn lẩn trốn, bị FBI treo thưởng 5 triệu USD.
Tương tự, BitConnect (2016–2018) hứa hẹn lãi suất tới 40% mỗi tháng nhờ “bot AI”, nhưng khi sụp đổ, token BCC lao dốc 92%, khiến nhà đầu tư mất hơn 2 tỉ USD.
Ở châu Á, PlusToken cũng “bốc hơi” hơn 2 tỉ USD trước khi bị chính quyền Trung Quốc triệt phá.
Khi sàn và dự án biến mất trong một đêm
Không chỉ mô hình đa cấp, nhiều sàn giao dịch và dự án blockchain lớn cũng sụp đổ nhanh chóng.
Thodex (2021) tại Thổ Nhĩ Kỳ khiến 391.000 người mất khoảng 2 tỉ USD khi CEO bỏ trốn, sau đó bị kết án 11.196 năm tù.
Terra (2022) lại là một thảm họa khác: khi stablecoin TerraUSD mất neo, cả hệ sinh thái sụp đổ, “thổi bay” hơn 40 tỉ USD vốn hóa chỉ trong vài ngày.
Trong mảng DeFi, các vụ rug pull như AnubisDAO (mất 60 triệu USD trong 24 giờ), Defi100 (32 triệu USD), hay Compounder Finance (12,5 triệu USD) cho thấy rủi ro cực lớn khi đầu tư vào hợp đồng thông minh chưa được kiểm toán.
Nhiều dự án núp bóng “yield farming” hay “meme coin” như SafeMoon hay Squid Game Token cũng cuỗm hàng trăm triệu USD từ sự cả tin của nhà đầu tư.
Bài học đắt giá cho nhà đầu tư Việt
Ngay tại Việt Nam, các vụ như MatrixChain (2025) chiếm đoạt 10.000 tỉ đồng từ 138.000 người hay Paynet Coin (2025) lừa hàng nghìn tỉ đồng đã cho thấy sức tàn phá khủng khiếp của lừa đảo tiền số.
Điểm chung của các dự án này là đội ngũ ẩn danh, hứa hẹn lợi nhuận phi lý, không có sản phẩm thực tế và kiểm soát toàn bộ thanh khoản.
Theo các chuyên gia, nhà đầu tư cần tỉnh táo: “Nếu thấy một cơ hội quá ngon ăn, hãy dừng lại và suy xét kỹ trước khi xuống tiền”.
Để giảm rủi ro, nên kiểm tra danh tính đội ngũ, hợp đồng thông minh, cảnh giác với quảng bá rầm rộ và không bao giờ dồn hết vốn vào một dự án mới.
Bài học lớn nhất từ các vụ rug pull chính là: lợi nhuận khủng luôn đi kèm rủi ro khổng lồ, và chỉ một quyết định thiếu thận trọng có thể khiến toàn bộ tài sản “bốc hơi” trong chớp mắt.
