Sự phát triển của Ethereum đã đặt ra những thách thức về vấn đề mở rộng của nó. Khi số lượng người sử dụng Ethereum ngày càng tăng, blockchain đã đạt đến những giới hạn về dung lượng nhất định. Điều này đã làm tăng chi phí sử dụng mạng và nhu cầu về “các giải pháp mở rộng quy mô” xuất hiện trên Ethereum là điều tất yếu.
Ở bài viết này BTA Hub sẽ giới thiệu cho mọi người 2 giải pháp mở rộng quy mô đáng chú ý khác của Ethereum đó là StarkEx và StarkNet cùng với đó là công nghệ STARKs. Và những điểm nổi bật của những giải pháp này là gì? Mọi người hãy xem chi tiết bài viết của BTA Hub nhé!
Công nghệ STARKs là gì?
STARKs là một hệ thống bằng chứng (proof) cho phép chứng minh và xác minh các tính toán (computations). Nó cho phép xử lý một phép tính lớn, tạo bằng chứng cho sự chính xác của phép tính và sau đó xác minh bằng chứng rất nhanh mà không trải qua nhiều bước.
STARK có thể đóng một vai trò quan trọng trong khả năng mở rộng của blockchain bằng cách cho phép các phép tính lớn được thực hiện ngoài chuỗi (off-chain), vì việc thực hiện ngoài chuỗi rẻ hơn, chỉ cần xác minh và đòi hỏi một phần nhỏ của việc tính toán, được thực hiện trên chuỗi.
Với việc Sử dụng STARK, các giải pháp Layer 2 sẽ kết hợp với nhau và tính toán hàng nghìn giao dịch, sau đó xác minh tính hợp lệ của chúng trên chuỗi bằng một bằng chứng STARK duy nhất. Chi phí của quy trình trên chuỗi được phân chia giữa tất cả các giao dịch. Điều này không ảnh hưởng đến bảo mật Ethereum và giúp tiết kiệm chi phí gas thấp cho mỗi giao dịch.
Chi phí tính toán thấp sẽ mở ra một lớp ứng dụng mới mà trước đây không khả thi trên chuỗi. Những thuộc tính này làm cho STARKs trở thành một khối xây dựng tuyệt vời để cải thiện trải nghiệm người dùng và giảm chi phí gas, trong khi vẫn duy trì tính bảo mật của Ethereum.
Hai giải pháp mở rộng quy mô Ethereum với STARK: StarkEx và StarkNet
StarkEx và StarkNet là 2 giải pháp Layer 2 trên Ethereum do Starkware xây dựng với những đặc điểm nổi bật khác nhau. Mọi người hãy xem chi tiết về 2 giải pháp này bên dưới nhé!
StarkEx
StarkEx là một giải pháp mở rộng trên Ethereum được hỗ trợ bởi STARK dành cho các sàn giao dịch tiền điện tử được phát triển bởi StarkWare. StarkEx sử dụng các bằng chứng mật mã để chứng thực tính hợp lệ của một loạt giao dịch (chẳng hạn như giao dịch và chuyển khoản) và cập nhật commitment (cam kết) về trạng thái của sàn giao dịch trên chuỗi. StarkEx cho phép các sàn giao dịch cung cấp giao dịch không giám sát trên quy mô lớn với tính thanh khoản cao và chi phí thấp.
StarkEx có thể xử lý logic các giao dịch phức tạp (giao dịch giao ngay, phái sinh, NFT).
Một vài ví dụ về các ứng dụng được triển khai trên StarkEx là dYdX, Immutable X và Sorare ( 1 trò chơi giả tưởng về bóng đá được xây dựng trên Ethereum), DeversiFi (spot trading) và Celer (DeFi Pooling).
StarkWare đang liên tục bổ sung thêm nhiều luồng ứng dụng vào StarkEx, theo sát thị trường và phù hợp với nhu cầu của khách hàng.
StarkNet
StarkNet là giải pháp Layer 2 trên Ethereum sử dụng công nghệ Zk-Rollups phi tập trung, không cần cấp phép (permissionless). Với StarkNet bất kỳ người dùng hoặc nhà phát triển nào cũng có thể triển khai các smart contract (hợp đồng thông minh) được phát triển bằng ngôn ngữ Cairo.
So với trải nghiệm smart contract Ethereum, bên trong hệ sinh thái StarkNet, contract (hợp đồng) của bạn có thể tương tác với bất kỳ contract nào khác được triển khai trên StarkNet, cho phép các giao thức có thể kết hợp phong phú.
Đặc điểm nổi bật khác của StarkNet là các nhà phát triển, người dùng và các nhà khai thác nút sẽ có thể tương tác với mạng StarkNet giống như trên Ethereum. Bất kỳ ai cũng có thể phát triển và triển khai các ứng dụng của riêng họ trên mạng, người dùng có thể gửi các giao dịch và tương tác với các smart contract và có thể chạy các nút StarkNet cho riêng mình.
Không giống như StarkEx, nơi các ứng dụng chịu trách nhiệm gửi các giao dịch, StarkNet trình tự hàng loạt các giao dịch và gửi chúng để được xử lý và chứng minh. Điều này có nghĩa là khi các ứng dụng triển khai contract Cairo của họ, họ không phải lo lắng về việc chạy thêm cơ sở hạ tầng của Operator (Nhà điều hành). StarkNet hỗ trợ chế độ khả dụng của dữ liệu Rollup, có nghĩa là trạng thái của rollup được ghi vào Ethereum cùng với các bằng chứng STARK.
Gần đây hệ sinh thái StarkNet đang có những bước phát triển mạnh mẽ khi thu hút 1 số lượng lớn các nhà phát triển tham gia sâu vào hệ sinh thái StarkNet để xây dựng các ứng dụng, công cụ và cơ sở hạ tầng. Hàng chục ứng dụng đã có trên testnet với đầy đủ các mảng như DeFi, Gaming, AI…
Hệ sinh thái tiềm năng của StarkNet
Tổng kết
Cả StarkEx và StarkNet đều là các giải pháp mở rộng quy mô dựa trên STARK. Cả hai đều cung cấp khả năng mở rộng, phí gas thấp và bảo mật an toàn, nhưng có các yêu cầu hoạt động và mô hình khả năng tương tác khác nhau. StarkEx có thể là giải pháp phù hợp cho một ứng dụng phần lớn độc lập và phù hợp với các API mà StarkEx cung cấp. StarkNet có thể phù hợp hơn cho một giao thức yêu cầu tương tác đồng bộ với các giao thức khác hoặc có nhu cầu vượt xa những gì StarkEx cung cấp.
