Rug pull là thuật ngữ mô tả việc các nhà phát triển đột ngột từ bỏ dự án và bỏ trốn với số tiền của nhà đầu tư. Vậy Rug Pull chính xác là gì? Cách phòng tránh Rug Pull như thế nào? Bài viết sau đây sẽ giải thích các câu hỏi trên cũng như giải thích chi tiết về Rug Pull.
Rug pull là gì?
Rug pull xuất phát từ cụm từ “pull the rug out from under (someone)”, có nghĩa là rút một cách bất ngờ. “rug pull” có thể dịch là “qua cầu rút ván”.
Trong lĩnh vực tiền mã hóa và hệ sinh thái phi tập trung (DeFi), “rug pull” là khái niệm chỉ các vụ lừa đảo mà dự án xây dựng sản phẩm bài bản. Sau đó phát hành token và niêm yết trên các sàn DEX thông qua các pool thanh khoản như Uniswap hay PancakeSwap.
Tiếp đó, dự án kêu sẽ tiến hành làm giá, marketing lôi kéo người dùng vào sử dụng và mua token đó trên các sàn DEX. Như vậy giá của token đó sẽ tăng lên và đến một mức nào đó đội dev sẽ rút pool hoặc xả toàn bộ token để lấy lợi nhuận và xóa dự án.
Các vụ rug pull lớn trong lịch sử
Chainalysis đã đưa ra nghiên cứu cho rằng trong năm 2021, thị trường tiền mã hóa đã để xảy ra đến 24 vụ rug pull, gây thiệt hại đến 2,8 tỷ USD. Con số này chiếm đến 37% lượng tiền 7,7 tỷ USD bị thất thoát trong năm nay do các thủ đoạn lừa đảo crypto.
So với năm 2020, rug pull đã tăng vượt bậc cả về số lượng lẫn thiệt hại.
Thodex
Không phải tất cả các dự án rug pull đều là các dự án DeFi, rug bull lớn nhất trong lịch sử liên quan đến Thodex, một sàn giao dịch tiền điện tử tập trung của Thổ Nhĩ Kỳ. CEO đã biến mất ngay sau khi ngừng rút tiền của người dùng, dẫn đến thiệt hại hơn 2 tỷ USD.
Sushiswap
Có 1 dự án rug pull khá nổi tiếng trong thế giới Defi là Sushiswap. Sau khi dự án phát triển và giá SUSHI đạt đỉnh, một dev trong dự án là Chef Nomi đã bất ngờ rút lượng lớn thanh khoản trị giá 14 triệu USD làm cho giá trị của SUSHI bị giảm sâu. Khiến cho giá giảm từ 9$ xuống 1$ trong thời gian chưa đầy một tuần.
Tuy nhiên sau đó, Sam Bankman-Fried – CEO của FTX đã cứu vớt dự án bằng cách đứng ra nắm quyền kiểm soát từ tay Chef Nomi. Từ đó, dự án lấy lại được niềm tin từ cộng đồng và phát triển đến ngày hôm nay.
Cách phòng tránh Rug Pull
Để phòng tránh Rug Pull, chúng ta cần kiểm tra rất nhiều yếu tố của dự án để tránh việc mất tài sản.
Dưới đây là 1 số điểm cần lưu ý:
- Đội ngũ phát triển ẩn danh: Khi tìm hiểu 1 dự án nào đó bạn cần kiểm tra team đứng sau thông qua trang web dự án. Hãy cẩn thẩn với các dự án không hiển thị thông tin đội ngũ founder và dev.
- Không có kiểm toán (audit): Các dự án tiền điện tử đáng chú ý nhất sẽ phải kiểm toán bảo mật độc lập về code. Một dự án không có audit của bên thứ ba không nhất thiết phải lừa đảo. Nhưng bạn nên nghiên cứu dự án kỹ hơn trước khi đầu tư vào nó.
- Phân phối token không cân xứng: Kiểm tra việc phân phối của một dự án trên các trang như Etherscan sẽ cho bạn biết ai là người nắm giữ số lượng lớn nhất và cách chúng được phân phối. Nếu 1 hoặc 2 ví duy nhất nắm giữ lượng lớn nguồn cung thì việc bán tất cả cùng một lúc rất dễ dàng. Lúc đó làm cho rủi ro thao túng giá cao hơn.
- Thanh khoản thấp: Khi list lên các sàn DEX, dự án cần phải tạo thanh khoản trên các AMM, việc tạo thanh khoản thấp (dưới 100 nghìn đô) có thể là dự án lừa đảo.
- Mở khóa thanh khoản: Trên các AMM lớn đều có phần lock thanh khoản khi tạo, để dự án không thể rút pool trong 1 khoảng thời gian nhất định nhằm đem lại sự tin cậy cho nhà đầu tư. Hãy cẩn thận với các dự án có pool thanh khoản không được lock.
Tổng kết
Khi ngành công nghiệp blockchain đang phát triển lớn mạnh hơn, rug pull đang trở nên phổ biến hơn trong tiền điện tử và DeFi cũng như các dự án NFT, GameFi. Các bạn cần phải có sự nghiên cứu kỹ lưỡng và tìm kiếm những dấu hiệu rõ ràng, để có thể tránh được chúng.
Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn các thông tin hữu ích để bạn tham gia thị trường tiền điện tử một cách an toàn hơn và đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo từ BTA nhé.
