ZkEVM là gì?
ZkEVM hay còn gọi là Zero-Knowledge Ethereum Virtual Machine” là một giải pháp mở rộng quy mô Layer 2 cho phép các nhà phát triển triển khai liền mạch bất kỳ hợp đồng thông minh Ethereum nào đến Layer 2 có quy mô vô hạn bằng cách sử dụng các ZK Proofs.
zkEVM sẽ tương thích hoàn toàn với Máy ảo Ethereum (Ethereum Virtual Machine) có nghĩa là mọi công cụ hoặc dApp trên Ethereum được sử dụng theo cách giống hệt trên zkEVM. Người dùng và các nhà phát triển sẽ được hưởng những lợi ích của ZK Proofs, đồng thời được hưởng lợi từ sự phân quyền, bảo mật của Ethereum.
ZkEVM hoạt động như thế nào?
ZkEVM cũng có cách hoạt động tương tự như Zk Rollup. Zk Rollup sẽ tổng hợp các giao dịch ngoài chuỗi theo lô và gửi đến Ethereum để xác nhận giao dịch.
Với cách hoạt động này các yếu tố khác nhau liên quan đến việc tính toán các quy trình này được xác minh trong khi vẫn duy trì tính bảo mật và quyền riêng tư.
Ưu điểm của ZkEVM
Khả năng mở rộng an toàn
Không giống như Ethereum, zkEVM không phải tuân theo các quy tắc giao thức đồng thuận của Ethereum. Tuy nhiên, tất cả các giao dịch Layer 2 trên zkEVM vẫn được xác minh trên Ethereum thông qua việc sử dụng các bằng chứng hợp lệ. Điều này có nghĩa là zkEVM có thể tối ưu hóa tốc độ và thông lượng giao dịch mà không ảnh hưởng đến bảo mật.
Phí giao dịch thấp
Các bản tổng hợp Layer 2 đăng các lô giao dịch lên Ethereum. Các bản Optimistic Rollups phải đăng tất cả dữ liệu giao dịch trên chuỗi, bao gồm cả chữ ký, điều này có thể dẫn đến chi phí gas cao. Tuy nhiên, zkEVM chỉ cần xuất bản các thay đổi trạng thái cuối cùng trên chuỗi, vì zero-knowledge proofs (bằng chứng không có kiến thức) đảm bảo tính hợp lệ của tất cả các giao dịch trong lô. Chi phí thấp hơn này được chuyển cho các ứng dụng và người dùng cuối của zkEVM.
Những dự án nổi bật sử dụng công nghệ zkEVM
1 số dự án sử dụng công nghệ zkEVM có thể kể đến đó là Polygon, zkSync, Scroll, Linea,…
Polygon zkEVM
Polygon, 1 giải pháp mở rộng quy mô Ethereum đã chính thức phát hành mainet Polygon zkEVM vào ngày 27/03/2023.
Từng được Vitalik Buterin ca ngợi là tương lai của việc mở rộng quy mô Ethereum, Polygon lần đầu tiên tiết lộ Polygon zkEVM vào tháng 07/2022, hứa hẹn tốc độ giao dịch nhanh hơn so với các bản Optimistic rollups.
Trong thời gian testnet, Polygon zkEVM đã đạt được nhiều cột mốc quan trọng với hơn 84000 địa chỉ ví tham gia, 75000 ZK proofs được tạo và hơn 5.000 smart contratc được triển khai.
Tính đến thời điểm hiện tại, zkEVM của Polygon đã thu hút hơn 50 dự án xây dựng bao gồm các dApp như Lens Protocol vàAavegotchi, các dự án DeFi như 0vix và Quickswap cùng với Etherscan, Phantom, Midnight Society, Luganodes, Celer, Gameswift, Yeeha Games….
zkSync Era
Vào ngày 25/03/2023, zkSync đã bất ngờ thông báo ra mắt zkSync Era, nền tảng zkEVM đầu tiên khởi chạy trên mainnet cho người dùng trên Ethereum.
zkEVM của zkSync Era được cộng đồng chờ đợi sẽ tăng tốc độ giao dịch trên mạng lưới với chi phí rẻ hơn rất nhiều so với khi sử dụng Ethereum.
1 điểm nổi bật mà zkEVM của zkSync sẽ cung cấp cho người dùng đó chính là Account Abstraction. Account Abstraction sẽ mang đến những tính năng của smart contract tới các ví cá nhân của người dùng, cho phép khôi phục lại tài khoản nếu như quên mất private key, gộp giao dịch, hỗ trợ đa chữ ký,…
Scroll
Scroll là 1 giải pháp Layer 2 được xây dựng dựa trên công nghệ zkEVM Equivalence, một công nghệ ZK-Rollup tương thích hoàn toàn với EVM.
Scroll đã ra mắt zkEVM trên mạng Goerli testnet vào đầu tháng 3 sau khi kết thúc giai đoạn Pre Alpha testnet. và dự kiến sẽ ra mắt mainet trong vòng 2 đến 3 tháng tới.
Tính đến thời điểm hiện tại, Scroll đã huy động thành công 83 triệu USD với mức định giá lên tới 1,8 tỷ USD. 1 số quỹ đầu tư lớn đã tham gia vào các vòng gọi vốn của Scroll có thể kể đến đó là Polychain Capital, Sequoia Capital, Bain Capital Crypto, Moore Capital Management,…
Linea
Linea là giải pháp mở rộng zkEVM được phát triển bởi công tỵ mẹ của ví Metamask, ConsenSys.
Linea đã ra mắt public testnet vào ngày 28/3/2023 và vẫn đang ở trong giai đoạn testnet, mặc dù vậy Linea đã nhận được sự thu hút cực kỳ lớn từ người dùng.
Tính đến thời điểm hiện tại đã có rất nhiều dự án đáng chú ý tham gia vào hệ sinh thái Linea như Hop Protocol, LI.FI, Multichain, Uniswap,…
Với tiềm lực cơ sở hạ tầng của mình, Consensys hoàn toàn có thể xây dựng 1 hệ sinh thái mạnh mẽ với các mảnh ghép quan trọng trên Linea như DeFi, NFT, Gaming,…
Kết luận
Qua bài viết BTA đã giới thiệu cho anh em về công nghệ zkEVM và 1 số dự án nổi bật sử dụng công nghệ zkEVM.
Hy vọng những thông tin cơ bản về zkEVM và 1 số dự án sẽ giúp anh em có thêm góc nhìn về các dự án sử dụng công nghệ này và hãy coi bài viết với mục đích tham khảo vì nó không phải lời khuyên đầu tư.
